Bài viết này tôi sẽ dành kể về những cái nhãm nhí của thị trường tiền ảo năm 2017, cũng giống như bao cơn bong bóng khác, có những thứ nó luôn luôn lập đi lập lại đó chính là sự u mê và lòng tham của con người. Thời gian trôi qua, chắc chắn tôi sẽ quên đi các sự kiện này, quên đi những cảm xúc khi tôi chứng kiến nó… nên tôi muốn lưu trữ nó lại trên đây: Những thứ điên cuồng đã từng xảy ra.
*Bài viết này là một câu chuyện hư cấu. Nhân vật chính là một nhân vật cũng hư cấu tên là Dasani.
Internet, bước nhảy vĩ đại
1996, Dasani 20 tuổi đang học ngành Kinh Tế của một trường đại học X. Vốn dĩ có đam mê với kinh tế và bây giờ đang là thời kỳ phát triển của thị trường chứng khoán, Dasani đã ngay lập tức tham gia với hy vọng kiếm thật nhiều tiền.
Thời đại công nghệ thông tin bùng nổ, với Internet, việc đầu tư trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Là một con người có niềm tin vào thuyết “Thị trường hiệu quả”, Dasani tin rằng nếu thị trường vốn đã hiệu quả thì nó sẽ trở nên hiệu quả hơn với sự góp sức của các tin tức tốt.
Qua đọc sách, Dasani biết rằng trong quá khứ, việc các tin tức tài chính trở nên dễ tiếp cận hơn khi mà việc giao tiếp giữa người với người được cải thiện thì nó sẽ lôi kéo nhiều người chơi năng nổ hơn vào trò chơi đầu cơ này. Internet cũng vậy, nó đã mang cả thị trường chứng khoán về ngay chính ngôi nhà của Dasani. Điện thoại di động, thiết bị giao dịch, môi giới online đã giúp cho các nhà đầu tư như Dasani có thể giao dịch ở bất cứ đâu. Và cũng chính lúc đó, Dasani, với tuổi đời khá trẻ và kiến thức hạn hẹp, anh đã gia nhập vào đạo quân đầu cơ hùng hậu trên mạng Internet: Day Traders – những người giao dịch liên tục trong ngày.
Mặt trái của sự phát triển này đó là người dùng có thể che giấu toàn bộ danh tính của mình trên mạng. Chính vì lẽ đó mà nạn lừa đảo đã được nâng lên một cấp độ cao hơn. Đầy rẫy trên mạng là những mô hình làm giàu nhanh chóng, những diễn đàn ảo để trao đổi thông tin đầu tư.
Dasani có tham gia một diễn đàn đầu tư Y trên Internet. Anh hăng hái thảo luận với họ về các lệnh mua bán, các công ty Internet đầy triển vọng, nghe theo lời tư vấn của nhiều người lập chủ đề được đánh giá cao… mà không biết rằng mình đang là một con cừu trong bầy bị sói dẫn dắt. Dasani trở nên bị ám ảnh với IOMEGA, một công ty sản xuất ổ đĩa. Anh tìm đọc tất cả các chủ đề được đánh giá cao về IOMEGA vì nó giúp anh thấy tự tin về việc đầu tư của mình. Bất cứ khi nào gặp một ai đó nói những thứ tiêu cực về IOMEGA, anh lập tức nổi nóng và tuôn ra những lời xỉa xói và cho rằng họ nói láo để hy vọng giá cổ phiếu rớt.
“$27!!! IOMEGA sẽ tiếp tục tăng giá. Giá trị IOMEGA sẽ lên tầm 10 tỷ $.”
“Đừng có mơ, ta vẫn sẽ nắm giữ IOMEGA. IOMEGA là tất cả!”
“Lý do để người ta tung tin xấu là gì? Đó là để họ được mua lại giá rẻ! Ta sẽ không bao giờ mắc bẫy!”
…
Cũng trong thời gian này, Dasani biết được một công ty có vẻ rất tiềm năng đó chính là Yahoo. Dasani nghe người ta nói rằng công ty này sẽ thống trị Internet.
Dasani thầm nghĩ:
“Yahoo chỉ có 26 triệu cổ phiếu nhưng chỉ có 10% số đó là được giao dịch trên thị trường, phần còn lại là thuộc sở hữu của chủ công ty. Với nhiêu đây thôi thì giá sẽ tăng mạng vì nhu cầu muốn được sở hữu cổ phiếu. Số lượng càng ít thì giá càng cao!!! Mình phải mau chóng mua Yahoo!”
Cả xã hội điên cuồng vì cổ phiếu Yahoo. Tổng vốn hóa của Yahoo tăng cao vút, P/E đã hơn 1000. Những quyển sách đầu tư chứng khoán mà Dasani tìm đọc giờ đã trở nên vô ích vì anh chẳng tìm được lời giải cho việc tại sao một công ty thu nhập 16 triệu $ lại có vốn hóa thị trường 34 tỉ $.
Anh nghĩ rằng giá của Yahoo đã bị đánh giá cao, nhưng sau khi đọc các bài viết khen ngợi Yahoo và tiềm năng của nó, anh lại hừng hực khí thế và quyết tâm nắm giữ lâu dài.
…
Niềm tin của Dasani đã sụp đổ khi bong bóng DotCom nổ, không những thế nó còn bắt anh phải gánh thêm tiền nợ vì đã lao vào đầu cơ khi thị trường đã trở nên cực kỳ hưng phấn.
Blockchain, bước nhảy vĩ đại
Hơn 20 năm trôi qua kể từ sự kiện DotCom, Dasani bây giờ đã 41 tuổi. Những ký ức trước kia đã phai nhạt đi nhiều, anh không còn nhớ lý do gì mà thị trường sụp đổ, anh cũng đã quên đi tình hình kinh tế lúc đó như thế nào.
Dasani đã trưởng thành hơn, anh đã có nhiều kinh nghiệm hơn và bây giờ anh đang “chơi” trên một sân chơi mới: tiền ảo, với cái công nghệ blockchain mù mờ mà một người hơn 40 tuổi như anh không tài nào hiểu được cho dù anh có đọc bao nhiêu bài báo đi chăng nữa.
Đôi lúc anh tự hỏi:
“Có nhất thiết mình phải biết cái công nghệ này không khi mà tất cả chỉ là một trò chơi đầu cơ?”
SiaCoin
“Cái gì đây? Lưu trữ dữ liệu trên blockchain?”
“Việc quái gì phải dùng cái này khi mà đã có DropBox? Không thể hiểu được.”
“Sao nó rắc rối quá, lưu trữ được trả tiền? Phức tạp như thế này thì ai mà dùng?”
“Nhưng mà dạo này thị trường đang hưng phấn nếu mà mua vào thì sau này bán sẽ được lời rất nhiều, chả ai biết nó là cái quái gì cả, như vậy nó sẽ càng dễ bị làm giá!”
Dasani tự nghĩ về một dự án tiền ảo SiaCoin.
Trong ký ức của Dasani, một thứ nhãm nhí của 2017 mà anh tôn thờ cho rằng nó sẽ giúp việc lưu trữ dữ liệu trở nên an toàn hơn. Anh còn viết cả một bài viết giới thiệu về nó, trình bày các yếu tố tiềm năng của dự án. Anh đã thấy vui vì điều đó khi mà có nhiều người biết và ủng hộ bài viết của anh.
Và rồi… Tất cả chỉ là những thứ nhãm nhí sau khi anh đã bán sạch.
“Đây là trò chơi đầu cơ, giá cao thỏa mãn thì bán thôi.”
“Lưu trữ dữ liệu blockchain ư? Nhãm nhí.. Việc quái gì phải làm ba cái rắc rối này.”
Dự án SiaCoin sau đó tung ra thêm tin sẽ sản xuất máy đào SiaCoin.
“Một dự án lưu trữ dữ liệu bây giờ chuyển sang phát triển máy đào coin.”
“Lũ khốn nạn. Chúng chỉ biết ăn theo cái blockchain quỷ quái này mà thôi. Làm sao mà nó có thể phát triển tiếp được chứ vì cái blockchain này 5, 6 năm rồi mà cũng vẫn dậm chân tại chỗ. Công nghệ thì không thấy gì phát triển, chỉ có làm coin ra rồi mua qua bán lại. Bây giờ không biết phát triển tiếp cái gì thì đi làm máy đào coin. Đúng là trò hề.”
SiaCoin không còn nằm trong danh mục theo dõi của Dasani nữa vì anh xem nó là một dự án vớ vẩn.
STRAT
Song song với SiaCoin, Dasani nhớ lại quãng thời gian anh đã từng gắn bó với STRAT.
“Một nền tảng phát triển ứng dụng trên nền blockchain?”
“Sẽ là đối thủ cạnh tranh với ETH sau này ư? Nhìn mô tả thấy có vẻ tiềm năng.”
Anh ngay lập tức viết một bài giới thiệu STRAT với mọi người, sẵn tiện làm luôn cái video về nó. Quá hãnh diện về một dự án tiềm năng, với các tiêu chí đưa ra đều cho thấy STRAT còn vượt trội hơn cả ETH.
STRAT đã giúp cho Dasani thu được nhiều lợi nhuận nhưng cũng chính nó đã gây tổn thất lớn cho anh vì anh nghĩ rằng: một dự án tốt như STRAT chắc chắn sẽ phát triển vượt mặt cả ETH.
“Chết tiệt. Bọn này nó phát triển cái dự án mấy năm rồi không xong.”
“Tại sao nó tốt thế này mà không ai mua vào cho giá tăng? Không ai thấy nó tốt hết sao???”
“Tụi này làm cái gì đây??? Hơn 1 năm trời đi lập trình cái ví điện tử? Tụi nó bị gì vậy? Sao không phát triển dự án???”
“Bọn khốn này chỉ biết ngồi vẽ vời thôi chứ thực ra không hề biết phát triển một cái gì hết, tụi nó chỉ là lũ ăn theo cái blockchain này!”
Lại một lần nữa Dasani vứt bỏ tất cả mọi thứ.
Jelurida
Jelurida đứng sau các dự án coin: NXT, Ardor và Agnus. Dasani không mua nhưng có qua tìm hiểu dự án này.
“Cái gì đây? Mua rồi nắm giữ NXT sẽ được nhận Agnus miễn phí?”
“Một hình thức đẩy giá chăng?”
Đúng như vậy , khi tin tức tung ra giá của NXT tăng cao vút lên. Dasani cũng đi tìm hiểu hai cái NXT, Ardor này. Anh tham gia trang diễn đàn ảo Reddit, đọc các tin tức mà nhiều người khen NXT cũng như Ardor. Họ nói rằng đây là nền tảng mới, hứa hẹn phát triển mạnh. Cả một cộng đồng dậy sóng ùa vào mua NXT.
“Lũ ngu.” Dasani thầm nghĩ.
Anh viết một bài viết chống chế, chỉ trích bè lũ Jelurida đại loại như:
“Bọn Jelurida này làm coin ra chỉ để bán kiếm tiền thôi, chứ thực chất dự án NXT, Ardor, Agnus này chỉ là những thứ vớ vẩn không có thực.”
“Công nghệ blockchain ư? Nhãm nhí cả thôi. Đừng điên mà mua vào.”
“Tụi này chỉ cố bán tiền ảo của nó để thu lợi thôi. Thực chất các dự án này chỉ là mồi câu những đứa thiếu hiểu biết.”
Vì đi ngược lại dòng người, Dasani bị chỉ trích và tài khoản của anh bị khóa không bao giờ được tham gia vào cái diễn đàn NXT kia nữa.
Sự việc cũng lập lại tương tự vào cuối năm 2017. Nhiều bài viết trên diễn đàn khen NXT, và hứa hẹn Agnus sẽ là một cái gì đó đầy tiềm năng mà Dasani chẳng hơi đâu tìm hiểu làm gì cho mệt vì anh biết rằng những thứ trên blockchain hầu hết là vớ vẩn.
Những người bạn của anh ùa vào mua NXT mặc dù được anh khuyên can nhưng họ vẫn bỏ ngoài tai.
“Tất cả chỉ là sự lừa dối. Công nghệ blockchain quái gì? Kiếm tiền thì có.”
WaltonChain
“Một dự án về vận chuyển hàng hóa bằng blockchain ư?”
“Chả hiểu cái quái gì cả nhưng mà dự án này mới ra chắc chắn sẽ có người đẩy giá. Mua vào thôi.”
Dasani nhớ lại khi anh lần đầu biết đến WaltonChain. Dasani lấy hết can đảm của mình, đẩy toàn bộ vốn vào dự án mới này chỉ với một lý do duy nhất: Nó mới ra.
Nguyên một diễn đàn thảo luận về WaltonChain, Dasani tham gia hăng hái nhất. Mặc dù anh đọc whitepaper của WaltonChain chẳng hiểu gì nhưng anh vẫn nói rất hăng hái trên đó, anh còn viện ra cả lịch sử giá tăng giảm.
Anh nhớ lại hồi bong bóng DotCom và đưa ra lý do:
“Nếu thật sự có ai đó nói xấu về WaltonChain thì chỉ là do họ muốn mua giá rẻ hơn thôi. Đừng bán!”
Nhiều người ủng hộ anh.
Dasani trở thành một kẻ đầu cơ WaltonChain. Anh đi khắp các diễn đàn khác và trao đổi về WaltonChain rất hùng hồn, anh còn lập nhiều chủ đề khen WaltonChain và liên kết bạn bè với các nhà đầu cơ khác nhằm đẩy chủ đề đó lên mục Nổi Bật khắp các diễn đàn. Anh cùng bè lũ đầu cơ của mình liên tục ủng hộ các tin hay, và đứng ra bảo vệ cho các nhà lập trình WaltonChain mỗi khi có một ai đó đi ngược dòng.
Sự hăng hái của Dasani đã đem lại lợi nhuận. Anh bán sạch mọi thứ khi đã thỏa mãn và quên luôn dự án này.
“Ở đó mà chơi với cái blockchain quỷ quái này đi. Cái gì mà vận chuyển bằng blockchain? Kiểm tra tính xác thực hàng hóa?”
“Chỉ có mua rẻ bán đắt thôi. Ngồi đó mà hy vọng vô cái thứ vớ vẩn này.”
…
Không lâu sau đó WaltonChain dính bê bối giả dạng người trúng thưởng ngay trong chính sự kiện mà họ tổ chức. Cả một cộng đồng chửi bới và bán tháo dẫn đến giá tụt mạnh.
CFD, Confido
“Lại một dự án vận chuyển blockchain ư?”
“Nó mới ra, có vẻ tiềm năng!”
Dasani lại cùng phe cánh cũ của mình đầu cơ Confido trên sàn giao dịch Kucoin. Anh liên tiếp khen các chủ đề về Confido, và tung nhiều bài viết hứa hẹn tiềm năng của dự án này. Vốn dĩ anh chẳng quan tâm đến cái dự án này mà chỉ xem nó là một công cụ đầu cơ. Anh bán ngay sau thỏa mãn lợi nhuận.
Dự án Confido này hóa ra sau này bị người ta phát hiện là lừa đảo thì họ đã bỏ trốn. Nhiều kẻ đầu cơ bị sụp bẫy.
Dasani chẳng thấy buồn gì cả, trái lại anh thấy mừng vì đã bán sớm.
“Blockchain? Toàn thứ rác rưởi ăn theo!”
DigiBye (DGB – DigiByte)
Một dự án mà theo Dasani anh chỉ nhớ mang máng nó là một cái gì đó với tốc độ chuyển tiền nhanh, nhiều người Việt Nam đào coin này và họ hứa hẹn nó còn tốt hơn cả Bitcoin.
Cộng đồng DGB luôn chực chờ các tin tức hay để mà đẩy giá DGB cao lên rồi bán.
Những thứ tin tức được đội ngũ phát triển tung ra toàn là tin vớ vẩn nhưng không hiểu sao lại có rất nhiều người tin.
Có một thời gian DGB này tham gia một cuộc thi gì đó, ai ai cũng nói DGB đoạt giải làm giá tăng cao. Dasani thì không tin tại vì đối với anh đây chỉ là một dự án rác. Ngay lập tức anh đi điều tra và phát hiện chẳng có cái giải gì cả, tất cả chỉ là bịa đặt. Một số người còn dối trá bằng cách đưa tin sai sự thật. Cảm thấy cái cộng đồng này như u mê hết cả anh lập chủ đề đi ngược dòng.
“Tụi nó nói láo đấy. Không có giải gì đâu! Cái dự án này chỉ có ngồi chờ chết mà thôi, đừng hy vọng gì về nó nữa!”
Quả thật, DGB chẳng có tí giá trị nào cả, tất cả chỉ tạo ra để làm trò chơi mua qua bán lại. Đồng tiền này giảm giá không phanh, nhiều người còn ráng ôm hy vọng nó sẽ tăng giá trở lại.
“Chuyển tiền nhanh làm quái gì? Nhãm nhí!”
Bitconnect
Lòng tham vô đáy và sự ngu muội của nhiều người Việt.
Dasani ghét cay ghét đắng những con người tham gia vào cái hệ thống đa cấp này. Mặc dù đi đầu cơ nhưng Dasani lại tuyệt đối chỉ trích hình thức lừa đảo này, đối với anh, chỉ những kẻ lười biếng, ăn không ngồi rồi mới tham gia thể loại này.
Một đồng tiền ảo Bitconnect tung ra thị trường, và nó giống như bao cái thể loại đa cấp khác đó chính là chỉ được giao dịch trên sàn giao dịch riêng của nó.
“Đừng bao giờ tham gia cái thể loại này. Nó chỉ có trên sàn giao dịch riêng của nó vì ở trên đó nó mới có thể đẩy giá được thôi. Đừng bao giờ hy vọng nó sẽ lên các sàn giao dịch lớn khác.”
“Bỏ đi, đừng sống như vậy nữa!”
Dasani liên tục viết bài khuyên răn, anh còn lên các group Bitconnect mà thông báo với mọi người.
“Tụi này có tin là bị xộ khám ở nước ngoài rồi, đừng ai dính vào nữa.”
Nhưng cái Dasani nhận lại chỉ là những cái chửi rủa, miệt thị, bị cho là phá đám, gây mất lòng tin ở nhà đầu tư.
“Mất lòng tin ư? Lũ u mê này đi đầu tư không biết đúng sai thì lòng tin gì ở đây?”
Hơn 3 tháng ròng liên tục kêu gọi và cuối cùng điều mà Dasani thấy hạnh phúc nhất chính là nhìn những khuôn mặt ủ rũ, âu lo sau khi Bitconnect bỏ chạy. Những con người ngày xưa mạnh miệng hô hoán, những kẻ từng chửi anh, những bộ mặt giả tạo của các nhóm đa cấp liên tục kể những câu chuyện ấu trĩ của họ. Dasani thầm cười trong lòng.
“Đây là cái giá phải trả cho việc ngu ngơ.”
PinCoin, Ifan, ULA và lòng tham của người Việt
Nhâm nhi ly cà phê sữa, điệu piano từ bài hát Inochi no Namae trong bộ phim Spirited Away, ngoài trời mưa lất phất rơi. Dasani tiếp tục câu chuyện của anh.
PinCoin và iFan thì anh không kể nữa vì nó đã lên báo.
ULA, một dự án vớ vẩn khác với đam mê đánh bại Uber Vietnam, họ phát triển tiền ảo từ một opensource trên mạng rồi đem ra thị trường. Đội ngũ toàn những sinh viên mặt trẻ măng, Dasani chẳng những không tin tưởng cái dự án vớ vẩn này mà còn kịch liệt phản đối. Đội ngũ ULA này mở bán ICO với giọng điệu y rặc con người Việt Nam tham lam, mở đầu bằng lời hứa hẹn làm giàu, kết thúc bằng một lời hứa hẹn làm giàu. Tất cả chỉ xoay quanh chuyện mua lẹ rồi cùng làm giàu mà không hề đề cập gì đến cái dự án bánh vẽ của họ.
Dasani cười khi nhìn những bộ mặt lúc trước tham gia ICO của dự án vớ vẩn này, viết bài giới thiệu cho họ rồi hóa ra lại là nạn nhân của một đám lừa đảo.
“Bán ICO $1/coin rồi hứa hẹn x3, x4 tài khoản. Vớ vẩn!”
“Một bầy cừu lao vào mua những cái viển vông rồi hy vọng mau chóng làm giàu dù chẳng biết đó là cái gì. Không có cách nào làm nghèo nhanh chóng bằng cách này.”
Bây giờ gõ tên trên Facebook vẫn còn cái Ulacoin đó. Dự án thì chắc đã rớt ở đâu đó rồi.
Reddit, Zalo, Facebook
Reddit: Một cái hang đầy quỷ trong mắt Dasani, như những cái hang khác hồi xưa anh từng tham gia.
Một thế lực thao túng bằng cách mua điểm, mua bài viết hòng thao túng tâm lý người chơi mới để họ vào mua đẩy giá lên cao.
Những tin tức luôn được họ tung hứng qua lại mà bản thân Dasani cũng có tham gia quá trình này. Dasani không phủ nhận rằng trên đây cũng có nhiều bài viết hay nhưng mục đích của nó không phải để dạy bảo người khác mà chính là thao túng tâm lý. Vẫn một mô hình cũng từ xưa tới nay, lợi dụng sự phát triển của công nghệ thông tin để dụ người chơi mới vào thị trường.
Khi thị trường tăng điểm, họ càng điên cuồng đăng tin tức tốt lên để đẩy giá, và ngược lại không hề ngần ngại đăng tin xấu khi thị trường đang đà lao dốc.
Hội nhóm trên Zalo và Facebook thì như một cái nồi lẩu hổ lốn. Những cái group phân tích kỹ thuật, những group giới thiệu tin, group theo tín hiệu… tập trung trên đây nhiều nhất là những con người không có kiến thức, cái họ quan tâm chỉ là mua cái gì đó có lời rồi thôi, còn việc học tập hay biểu đồ gì kia thì không cần biết làm gì. Những cái mà người ta trao đổi trong các group đó là các tín hiệu mua bán, số tiền kiếm được… Nhạt nhẽo và vớ vẩn. Dasani lặng lẽ thoát hết các group đó, anh chẳng thấy nó có tác dụng gì trong việc đầu cơ của mình. Và đúng là như vậy.
Dasani kể rằng anh có quen người bạn xuất thân từ đa cấp, lúc bấy giờ mở lớp đào tạo giao dịch tiền ảo và phân tích kỹ thuật. Ngay lập tức anh về nhà và bán toàn bộ số tiền ảo có trong ví.
“Thị trường đã tới đỉnh khi bầy cừu về lại thành phố.” – Dasani lẩm nhẩm.
“Lúc tôi bán là Bitcoin ở giá $11500 đấy. Tôi thấy nó lên hơn $19000 cơ nhưng mà tôi chấp nhận ăn non, không dám đu theo đám đông. Thị trường điên rồi.”
…
Và còn nhiều thứ khác nữa nhưng Dasani không còn nhớ về nó.
Trong ký ức của Dasani, cả cái blockchain này chỉ là một trò chơi mua rẻ bán đắt. Tiềm năng, lợi ích chả có cái gì cả. Chỉ là lừa dối, bịa đặt, thao túng lẫn nhau.
Nó cũng giống như hồi bong bóng DotCom. Tất cả chỉ là ăn theo Internet mà thôi, không hề có giá trị thực gì cả. Một thứ công nghệ mới mẻ là một công cụ đầu cơ. Cái blockchain này như là một phương tiện lừa đảo mới trên mạng. Bán và mua trên đây dễ dàng hơn bao giờ hết. Chỉ khi nào cái thị trường này được quản lý thì mới bớt đi được tình trạng này. Nhưng liệu có được không?
Leave a Reply