Xin chào, ngày hôm nay của bạn thế nào? Bạn có đang lo sợ một đợt giảm điểm mạnh nào lúc đọc bài này không? Ngày hôm nay lúc viết bài này danh mục của tôi trong năm 2018 đã tăng trưởng +33,77% mặc dù DJX đang giảm do mối lo ngại chiến tranh thương mại Mỹ – Trung Quốc và VNINDEX đang rung lắc sau khi đã vượt đỉnh cũ năm 2007.
Trong bài viết 10 quy tắc quản lý tài chính cá nhân, tôi có đề cập đến việc đầu tư để sinh lợi, và vì dạo này tôi hay nhận được mấy cái thư mời “làm giàu” từ các công ty chứng khoán kêu gọi tham gia quỹ mở của họ vì vậy tôi mới đặt ra câu hỏi:[su_highlight]Liệu có nên đầu tư vào các loại hình quỹ mở này?[/su_highlight]
Những lời quảng cáo hoa mỹ
Trên đó là một cái quảng cáo của công ty VND, ngoài ra cũng có một bên Timo quảng cáo của VinaCapital nữa nhưng tôi không tìm lại được cái email. Và họ tiếp tục giới thiệu:
Vâng sau 7 tuần đạt tăng trưởng 9.62%, liệt kê rất chi tiết báo cáo NAV, và chỉ cần từ 1 triệu đồng thôi với các ưu điểm là bạn chả cần phải theo dõi thị trường hay phân tích gì cho mệt, đạt mức lợi nhuận vượt trội so với gửi tiết kiệm và đặc biệt là được quản lý bởi đội ngũ chuyên nghiệp. Bạn có thấy thích thú không? Không cần làm gì, bỏ đó tiền tự sinh lời, lại có lãi cao nữa, quá tuyệt vời đi. Chúng ta bị những lời quảng cáo hoa mỹ này che mờ con mắt, chúng ta nghĩ rằng nếu đầu tư vào những quỹ mở như này chúng ta sẽ “đánh bại” thị trường, lợi nhuận luôn luôn gia tăng và tôi thấy có rất nhiều người tham gia loại hình này.
[su_highlight]Lý do mà tôi không bao giờ tham gia và cũng khuyên bạn không nên tham gia các loại hình quỹ mở này là vì:[/su_highlight]
1. Lợi nhuận mà họ có được không có nghĩa là bạn cũng sẽ được lợi nhuận tương tự. Bạn không có đầu tư vào quỹ ngay thời điểm họ mở quỹ và bắt đầu tính lời/lỗ cho nên chắc chắn bạn sẽ không bao giờ có thể đạt lợi nhuận như họ quảng cáo.
2. Chi phí không được đề cập đầy đủ, tôi biết rằng đằng sau đó là một đống chi phí, trước mắt bạn sẽ phải đóng phí 1,5% và phí giám sát 0.08%/năm. (1,5% đó là ví dụ bạn một năm chỉ mua và bán 1 lần.)
Tôi không biết lấy gì mà đặt giả thuyết hằng năm đầu tư mang lại lợi nhuận 15%-19% từ năm 2018-2021 còn năm 2022 chỉ có 9%. Nếu là tôi thì tôi chỉ đặt trung bình mỗi năm 15% cho nhanh.
Tiếp theo là nếu tôi đầu tư 50.000.000 đồng, trừ 1% phí mua còn lại 49.500.000. Cuối năm theo ví dụ “thực tế” tôi thu về 56.553.750. Trong khi đó tôi tính nếu năm rồi đạt lợi nhuận 15% thì tổng tài sản của tôi phải là 56.925.000 đồng, trừ đi phí bán 0.75% 426.938 đồng thì còn lại 56.498.062 đồng.
Số tiền thực tế đầu tư tôi bỏ ra 49.500.000 và tôi đã lời 6.998.062 đồng nên tôi phải đóng thuế 25% lợi nhuận đó nên sẽ thu về 5.248.546 đồng. Như vậy tổng tài sản của tôi cuối năm phải là 54.748.546 đồng (-3.19% so với ví dụ “thực tế”).
Tham khảo bài viết sau để biết rõ về rủi ro với chi phí.
Nếu một quỹ đầu tư nào đó đề ra mức phí 1%/năm nhưng sau đó tăng lên thành 1,5%/năm thì họ đã tăng thu nhập của họ lên 50%!!! Nhưng bạn sẽ gần như chẳng để ý đến việc nó sẽ ảnh hưởng đến danh mục đầu tư của bạn thế nào.
3. Cái bạn đang làm là gì?[su_highlight]Bạn đưa tiền cho một người quản lý quỹ nào đó mà bạn chẳng biết mặt mũi và hy vọng người ta may mắn hơn bạn trong quá trình chọn cổ phiếu.[/su_highlight]Chẳng ai biết trước được tương lai cả, những người quản lý quỹ đó cũng chỉ là một người bình thường như bao con người khác vì vậy đừng bao giờ trông mông rằng họ mua 10 cổ phiếu là trúng hết cả 10.
4. Thuế thu nhập cá nhân bạn phải đóng là 25% so với 20% nếu tự bạn mua. Có nghĩa là bạn sẽ mất thêm 5% lợi nhuận khi đầu tư vào quỹ.
5. Bạn có thể tự mình làm điều đó mà không cần ai đó phải đứng ra làm hộ bạn. Tôi lấy ví dụ bạn mua cổ phiếu Vinamilk (vì nhà bạn ai cũng uống Vinamilk) từ đầu năm 2017 với giá 121.000 tới nay, và bạn chỉ mua mỗi Vinamilk cho danh mục của mình thôi. Thì tính tới thời điểm này 26/03/2018 bạn đã lời ~70% rồi chưa tính cổ tức.
Tại sao tôi lại đưa ví dụ là mua cổ phiếu Vinamilk? Bởi Vinamilk là một doanh nghiệp trưởng thành cùng nền kinh tế Việt Nam, dù trải qua bao đợt khủng hoảng kinh tế, nhà đất họ vẫn phát triển. Đó là đặc điểm của một doanh nghiệp vững mạnh để mà bạn đầu tư vào họ. Và danh mục của bạn chưa tính phí và thuế vì bạn chưa có bán!!!
Liệu họ – những nhà quản lý quỹ thực sự tài năng?
Hình thức quỹ mở này đang nở rộ tại Việt Nam gần đây nhưng ở Mỹ, theo thống kê dù thị trường tăng hay giảm thế nào thì cũng có vô số loại quỹ với lợi nhuận âm (bạn có thể lên morningstar.com để tham khảo), chưa kể nhiều công ty mở ra nhiều loại quỹ với các tên khác nhau, họ làm như đầu tư chứng khoán, bạn mua 3 cổ phiếu, nếu có 2 cổ phiếu giảm điểm và 1 cổ phiếu tăng, bạn chắc chắn sẽ bán 2 cổ phiếu giảm điểm để tập trung vào 1 cổ phiếu tăng điểm kia. Các quỹ đầu tư cũng hoạt động như vậy, quỹ nào hoạt động kém thì sẽ bị loại bỏ và họ sẽ tập trung cho quỹ đang tăng trưởng để làm đẹp điểm số. Cho nên tôi thấy việc nhìn các tỷ lệ lời lỗ hiện tại rồi kết luận quỹ đó đầu tư tốt là hoàn toàn sai lầm.
Câu hỏi được đặt ra là: Liệu có khả năng nào đó để tìm thấy một nhà quản lý quỹ mà có thể “đánh bại” thị trường không? [su_highlight]Không![/su_highlight] Rất nhiều nghiên cứu từ thập kỷ trước đã chứng minh rằng các nhà quản lý quỹ, dù năng lực tốt đến thế nào thì thường sẽ thua lỗ về sau. (Rất nhiều chứ không phải tất cả, có một quỹ Bridgewater có thể xem là “đánh bại” thị trường trong hơn 15 năm).
Một ví dụ đơn giản về “kỹ năng” đầu tư: Nếu cho 10.000 nhà quản lý quỹ cùng tung đồng xu, theo xác suất thống kê mà chúng ta đã được học, chắc chắn sẽ có 10 người tung ra 10 lần mặt ngửa liên tục. Người ta sẽ rú lên “thiên tài!”. Còn nếu cho 10.000 con khỉ cùng tung đồng xu, tôi chắc chắn sẽ có 10 con tung 10 lần mặt ngửa liên tục nhưng người ta không gọi nó là thiên tài, người ta sẽ nói nó “may mắn!”. Và liệu con khỉ đó có tiếp tục tung ra 10 lần mặt ngửa nữa không? Vậy 10.000 nhà quản lý quỹ kia kỹ năng có đỉnh cao như vậy không? Tôi không cho là như vậy.
[su_highlight]Nếu bạn có một kỹ năng chọn cổ phiếu bách phát bách trúng thì liệu bạn sẽ lên TV nói về dự đoán của bạn, gửi email cho người ta về lựa chọn của bạn hay mở một quỹ đầu tư? Tôi đảm bảo không. Bạn sẽ vay mượn hết tiền từ người thân của bạn, mua cổ phiếu đó và đi du lịch.[/su_highlight]
Trong một bài báo cáo gần đây năm 2016 về số lượng các quỹ có thể “đánh bại” chỉ số S&P 500, người ta thống kê được rằng trong 15 năm qua, 92,2% các quỹ lớn thất bại, tiếp theo con số còn lớn hơn với quỹ tầm trung 95,4% và 93,2% với quỹ nhỏ. Trong 15 năm qua có 2 sự kiện chính đã ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán đó là bong bóng Dotcom năm 2000 và bong bóng bất động sản Mỹ năm 2007-2008, chính hai sự kiện lớn trọng đại này đã xóa sổ gần hết các quỹ đầu tư trên thị trường chứng khoán Mỹ. Những sự kiện bất ngờ ngoài dự đoán đó đã làm tan gia bại sản nhiều nhà đầu tư và bạn cũng đừng nghĩ rằng những rủi ro đó sẽ không quay lại, chắc chắn nó sẽ quay lại một lần nữa. Nhưng, hãy nhìn về [su_highlight]mặt tích cực đó chính là thị trường luôn luôn đi lên[/su_highlight].
Q: Vậy tại sao lại có nhiều quỹ lại phải “về vườn” đến như vậy mặc dù thị trường luôn tăng?
A: Bởi vì đa phần những quỹ đó là những quỹ giao dịch liên tục.
Q: Vậy còn tiền của các nhà đầu tư thì sao?
A: Xem như đầu tư thua lỗ.
Q: Còn các quỹ cũng vậy phải không?
A: Họ lời.
Q: !?!?!?!?!?
Tôi nói vậy liệu có phải nhận xét quá đáng với những người học rộng, có bằng cấp cao không? Không, vì tương lai là một thứ không ai biết trước được, chẳng ai biết ngày mai khủng hoảng kinh tế, chiến tranh thương mại sẽ diễn ra thế nào cả. Những người quản lý quỹ cũng là con người, tâm lý luôn dao động trước những khó khăn và buộc mình phải cắt lỗ khi thị trường gặp khủng hoảng. Quản lý quỹ còn gặp rủi ro nhiều hơn nhà đầu tư nhỏ lẻ vì họ phải quản lý một lượng tiền rất lớn, không thể bán bừa bãi và nhiều lúc còn bị áp lực bán tháo do khách hàng đồng loạt rút tiền khi thị trường gặp khủng hoảng. Cho nên những đợt sụt giảm mạnh đều do một quỹ nào đó đem bán một lượng lớn cổ phiếu.
Standard Chartered chịu lỗ 12 năm khi đầu tư vào ACB, Thua lỗ, quỹ đầu tư nội địa tháo lui … ngoài ra còn nhiều bài viết khác bạn có thể tìm thêm trên Google. Điều đó cho thấy rằng không phải cứ mở quỹ là đầu tư chắn chắn thành công.
Gần đây nhất: Billionaire Bill Ackman Sells Disastrous Valeant Investment After Nearly $4 Billion Loss
Thị trường cổ phiếu Việt Nam
[su_highlight]Thị trường cổ phiếu Việt Nam theo tôi nó giống như một nơi để lừa lọc, thao túng giá cả vì sự thiếu minh bạch[/su_highlight] và rất nhiều rủi ro cho nên một người chân ướt chân ráo dễ lâm nguy khi nhảy vào. Tôi kể mọi người nghe một đợt thao túng giá của công ty chứng khoán V, mặc dù tôi không mua cổ phiếu ấy nhưng những hành động đáng ngờ của họ làm tôi chú ý. Trước khi giá cổ phiếu đó tăng, tôi nhận được email, lời mời kêu gọi của các nhân viên trong công ty chứng khoán V tổ chức các khóa học chứng khoán mà chủ điểm của chương trình là phân tích kỹ thuật. Tôi thì tôi chả ham mấy cái khóa này vì nhìn mặt các “giảng viên” toàn là người trẻ tuổi. Sau vài ngày thì lượng quảng cáo trên các group càng nhiều hơn về cái nhóm K này, tôi tò mò vào đọc background thì thấy có đi du học ở nước này nước nọ, background rất đẹp để chứng tỏ tài năng.
Họ chụp hình lớp học rất đông học viên, các phương pháp đoán giá rất tài năng và kỹ năng nhìn biểu đồ thuần thục. Cuối cùng họ lộ ra mã cổ phiếu CTP rồi quay hẳng một video clip về một học viên nào đó trổ tài nói về cổ phiếu CTP và dự đoán sẽ lên tiếp. Tất nhiên nói suông chẳng ai tin, nguyên đội ngũ K của công ty V ấy đăng các báo cáo tài chính để ủng hộ phân tích cơ bản của nhóm.
Cái này gọi thế nào nhỉ?[su_highlight]Sức mạnh của bầy cừu. Việc tổ chức lớp học chỉ là một hình thức trá hình để mà kêu gọi mua cổ phiếu.[/su_highlight] 1 lớp chục người rỉ tai nhau mua cổ phiếu CTP vì nghe đồn gì đó khiến cổ phiếu tăng trần nhiều phiên.
Bạn thấy đấy, chỉ vì một hành động nho nhỏ thao túng tâm lý của “bầy cừu”, cả đội ngũ của V đã có một mẻ cá lớn. Vâng và một khi giá đã giảm thì phân tích kỹ thuật hay báo cáo có đẹp thế mấy đi chăng nữa cũng phải rớt mạnh. Còn rất nhiều bầy cừu nữa dưới sự dẫn dắt của một vài chuyên gia. Những chuyên gia đó có vẻ tốt lúc đầu nhưng khi dẫn dắt bầy cừu thì họ sẽ sử dụng để mưu lợi riêng. Cuối cùng thì, bầy cừu vẫn là bầy cừu.
Lời khuyên
Nếu bạn thực sự quan tâm đến đồng tiền của mình, hãy mua những công ty mạnh và chủ chốt dẫn dắt thị trường, những công ty mà cho dù kinh tế có thế nào đi chăng nữa người dân vẫn tìm đến họ.[su_highlight]Nhưng bạn nên biết một điều rằng, ít ai có thể lựa chọn được cổ phiếu tăng trưởng tốt cả[/su_highlight], những nhà đầu tư lỗi lạc chiến thằng thị trường nhờ lựa chọn cổ phiếu tốt và họ nắm giữ trong một thời gian dài. Danh mục của Warren Buffett có Coca-Cola chắc bạn cũng hiểu lý do tại sao.
Nếu bạn không biết bạn đang làm gì thì khoản đầu tư tốt nhất đó chính là đọc sách và trên internet. Bỏ thời gian ra nghiên cứu các sự kiện lịch sử, tìm đọc các cuốn sách nói về thị trường hay tâm lý đầu tư, cách phân tích cổ phiếu. Những việc làm đó có thể sẽ không giúp bạn chọn đúng cổ phiếu tăng giá nhưng nó chắc chắn sẽ cho bạn nhiều kiến thức hơn.
Ngoài ra có một điều tôi muốn tất cả những người mới tham gia rằng, đừng xem đầu tư chứng khoán là canh bạc mua mua bán bán, bạn cần bình tĩnh, lựa chọn cổ phiếu tốt và đầu tư dài hạn. Hạn chế tham gia các hội nhóm đầu tư vì những thông tin trên đó chỉ để đánh lừa tâm lý của bạn. Nếu các nhà quản lý quỹ hay tư vấn viên hay môi giới chứng khoán đó giỏi, thì tại sao họ lại phải quản lý tiền của bạn thay vì sinh lợi bằng chính đồng tiền của họ? Những người đó thu lợi từ những nhà đầu tư thiếu hiểu biết và hay tỏ ra sợ hãi trên thị trường.[su_highlight]Nên nhớ, không ai quan tâm đến tiền của bạn hơn chính bản thân bạn.[/su_highlight]
Thị trường tăng điểm thì các cổ phiếu cũng tăng điểm, cho nên việc một quỹ mà đăng lợi nhuận cao thì bạn phải biết rằng đó là do thị trường chung tăng điểm, nếu thị trường như những năm năm 2012-2015 thì chắc chẳng công ty nào dám khoe. Vì thế, bạn đang rất may mắn khi đang đầu tư vào thời kỳ nền kinh tế tốt và VNINDEX tăng điểm. Thật khó có thể hình dung nếu bạn vẫn lỗ trong thời gian này.
Leave a Reply